در این مقاله با نگاهی به گذشته و حال صنعت ساخت تورهای مجازی، قابلیت‌ها و پتاسیل‌های آن را بررسی می‌کنیم و راهبرد این فنآوری را برای آینده مورد تحلیل قرار می‌دهیم.
با پیدایش عکاسی دیجیتال پانوراما و ۳۶۰ درجه در سالیان گذشته، کم‌کم نام تورمجازی سر زبان ها افتاد. ابتدا عکس‌های ثابت به صورت جداگانه از مکان‌های مورد نظر تهیه شده و سر هم می شدند و بدین ترتیب تعداد محدودی عکس پانوراما از مکان موردنظر تهیه می‌شد. ما نخستین عکس پانورامای کروی خود را در سال ۱۳۷۸ از چایخانه سنتی باغ عفیف آباد شیراز تهیه کردیم. در آن زمان هنوز لنز فیش آی، هد پانوراما و سایر تجهیزات مورد نیاز عکاسی حرفه‌ای پانوراما را نداشتیم و با ایجاد تغییراتی در یک سه‌پایه قدیمی، آن را به سه‌پایه مخصوص پانوراما تغییر داده بودیم. در حدود ۵۰ تا ۶۰ عکس با لنز معمولی ۱۸-۵۵ از چایخانه گرفتیم و با سیستم‌های قدیمی آن زمان طی چندین ساعت عکس‌ها را سر هم زدیم تا عکس پانورامای نهایی که در زیر مشاهده می کنید آماده شد. این عکس در مجموعه پرمخاطب راهنمای گردشگری شیراز با میزان فروش حدودی چهل هزار نسخه که بصورت CD و DVD در طی آن سال‌ها عرضه می‌شد، قرار گرفت. بدین شکل، یکی از نخستین معرفی کنندگان تصاویر ۳۶۰ درجه دیجیتالی برای مخاطبان ایرانی بودیم.
نخستین عکس پانورامای کروی که در سال 1387 تهیه کردیم. محل عکاسی: چایخانه تاریخی باغ عفیف آباد شیراز
با تهیه تجهیزات حرفه‌ای در سال‌های بعد، کار ساخت تور مجازی را به صورت جدی‌تر ادامه دادیم. در طول این سال‌ها تلاش ما همواره بر پربارتر کردن و غنی‌تر کردن تورهای مجازی ساخته شده از منظر اطلاع‌رسانی و جذابیت‌های بصری بوده است. به باور ما، تور مجازی دیگر مجموعه‌ای از چند عکس ۳۶۰ درجه نیست و با وجود پلتفرم‌های قدرتمند ساخت محتوای چند رسانه‌ای و خلاقیت در طراحی، می‌توان از آن به عنوان یک مجموعه قدرتمند چند رسانه‌ای تعاملی در حوزه اطلاع رسانی و تبلیغات یاد کرد.
ما در تورهای مجازی پانومن، امکان قرار دادن انواع اطلاعات به فرمت‌های گوناگون را برای سفارش دهندگان فراهم کرده‌ایم. بر روی تصاویر ۳۶۰ درجه می توان کلیپ‌های ویدئویی، عکس های ثابت، متن و طرح های گرافیکی را میکس و مونتاژ کرد. (مانند کلیپ‌های ویدئویی که بر روی مانیتور‌ها و نمایشگر‌های موجود در تصاویر ۳۶۰ درجه نمایش داده می‌شوند) همچنین در قالب پنجره‌های باز شونده، امکان نمایش طیف وسیعی از محتوای چند رسانه‌ای مانند کلیپ ویدئویی، متن، فایلpdf ، عکس‌های ثابت یا گالری عکس، صفحات وب، نقشه و پلان و... را نمایش داد. همچنین ترکیب این اطلاعات در قالب یک پنجره واحد نیز قابل نمایش می باشد. این ویژگی کاربردی در کنار این قابلیت که هر شیء و آیتم در تصاویر ۳۶۰ درجه قابلیت تبدیل به یک شیء قابل کلیک را داراست، به قدرت اطلاع رسانی تورهای مجازی کمک شایانی می‌نماید. همچنین با استفاده از صوت و گفتار می‌توان در زمان بازدید کاربران به آنها توضیحات لازم را به صورت صوتی ارائه نمود. از دیگر قابلیت‌های جذاب در تورهای مجازی می توان به نماهای زنده اشاره نمود که طی آن بخشی از تصویر به صورت متحرک نمایش داده می شود. نماهای زنده برای نمایش بخش‌هایی از پروژه که دارای حرکت هستند (مانند خطوط تولید کارخانجات) مفید و کاربردی است. برای نمایش حرکت به صورت ۳۶۰ درجه نیز می توان از فیلمبرداری ۳۶۰ درجه استفاده نمود.
در تور بازدید مجازی امکان استفاده از رویدادهای مختلف در زمان بازدید کاربر وجود دارد. هر عملی که کاربر انجام می‌دهد قابل پردازش بوده و می‌توان از آن رویداد برای نمایش اطلاعات مرتبط به کاربر استفاده کرد. به عنوان مثال هنگامی که کاربر از یک عکس به عکسی دیگر سوئیچ می‌کند، اطلاعات مورد نظر در خصوص موقعیت جدید قابل نمایش هستند. امکان ضبط آمار کلی و جزئی نیز از دیگر قابلیت های مهم می باشد که در پردازش و تحلیل تعداد مخاطبان و چگونگی تعامل آنها با تور مجازی نقش مهمی دارد.
به تازگی قابلیت جدید به پلتفرم قدرتمند ساخت تور مجازی 3DVista اضافه شده که ارتباط زنده و کنفرانس آنلاین نام دارد. این قابلیت کلیدی امکان برقراری ارتباط دو سویه و چند سویه میان میزبان تور مجازی و مخاطبان را به نحوی کارآمد برقرار می سازد. ما در استودیو پانومن این قابلیت راهبردی را بومی سازی کرده‌ایم به نحوی که مسیر ارتباطی تمام جلسات از سرورهای قدرتمند داخل کشور عبور می‌کند و امکان برقراری تماس ها و جلسات امن و پایدار را برقرار می سازد.
از دیگر فعالیت‌های ما در زمینه توسعه راهکارهای اطلاع‌رسانی چند رسانه‌ای و تعاملی، طراحی و اجرای پلتفرم نمایشگاه‌های مجازی چندرسانه‌ای است. در نمایشگاه مجازی به جای استفاده از تصاویر ۳۶۰ درجه واقعی از تصاویر رندرگیری شده در محیط‌های سه بعدی شبیه‌سازی شده استفاده می‌شود و امکان جایگزینی و چیدمان آیتم‌های مختلفی در این تصاویر موجود است. همان طور که ملاحظه نمودید با بهره گیری صحیح از قابلیت‌های تورهای مجازی و خلاقیت، می‌توان اثربخشی تورهای مجازی را بسیار بیشتر کرده و از آن برای معرفی محصولات و خدمات کسب و کارها و مشاغل به نحو شایسته بهره گرفت.
از نظر ما تور مجازی چندرسانه‌ای با امکانات و ویژگی‌هایی که بیان کردیم و هر روز در حال توسعه است، در کنار سایر محتوای تعاملی و چند رسانه‌ای، آینده صنعت اطلاع رسانی و تبلیغات بوده و پا به جای پای وب‌سایت‌های ساده و معمولی فعلی خسته کننده خواهند گذاشت و تجربه بسیار لذت بخش‌تر و مفید‌تری را برای کاربران و بازدهی بیشتری را برای صاحبان کسب و کار در معرفی مجموعه‌های خود به ارمغان خواهند داشت.