گردشگری مجازی چیست؟

توسعه صنعت گردشگری از جمله مهمترین رویکردهای بسیاری از کشورهای جهان است. از جمله اهدافی که در پس توسعه صنعت گردشگری در کشورهای جهان دنبال می‌شود، بحث درآمد زایی و همچنین گسترش نام و اهمیت کشورها و به نوعی برند سازی برای کشورها در عرصه جهانی است.

در مبحث درآمدزایی و اشتغال زایی، گردشگری از جمله راهکارهایی است که بیشترین بازدهی را داراست. صنایع تولیدی دارای چالش‌هایی مانند نیاز به تامین مواد اولیه، هزینه‌های سنگین تحقیقات و توسعه دائمی، رقابت سخت در عرصه جهانی، تاثیرات منفی اتفاقاتی مانند قاچاق کالا، نیاز به سرمایه گذاریهای سنگین و غیره هستند. در حالی که چالش‌های سرمایه‌گذاری در توسعه گردشگری به مراتب کمتر و بازدهی آن زیادتر است. کشورهای مختلف به صورت مستمر در تلاش هستند تا نام خود را در عرصه جهانی به شکلی مثبت مطرح نمایند. این اعتلای نام از روش‌های مختلفی قابل انجام است و یکی از مهمترین راهکارهای آن سرمایه‌گذاری در صنعت گردشگری است. هنگامی که گردشگران از سفر به کشوری راضی و خرسند باشند، تصویر ذهنی مثبتی از آن کشور در ذهن ایشان شکل می‌گیرد. این دیدگاه مثبت از طریق تبلیغات کلامی که از موثرترین شیوه های تبلیغات در دنیاست، پس از بازگشت  گردشگران به خانه، به دوستان و آشنایان افراد نیز منتقل می‌گردد و حائز اهمیت فراوانی می‌باشد. نگرش مثبت نسبت به یک کشور می تواند اثرات مهمی مانند افزایش ورودی گردشگران، بهبود دید مردم سایر جوامع به کالاهای صادراتی و در نهایت کمک غیرمستقیم به افزایش نفوذ سیاسی کشور مورد نظر در سطح منطقه‌ای و جهانی باشد.

مفهوم گردشگری مجازی بر اساس توسعه ابزارهای جدید مبتنی بر فناوری اطلاعات شکل گرفته است. این ابزارها با تنوع گوناگون خود زمینه لازم برای تقویت گردشگری فیزیکی را فراهم می کنند. مهم ترین هدفی که در رویکرد گردشگری مجازی دنبال می‌شود تقویت صنعت گردشگری کشورها و متعاقب آن منافع این صنعت که در بالا اشاره شد می باشد.

یکی از ابعاد گردشگری مجازی، حضور مجازی و غیر فیزیکی گردشگر در مکانهای توریستی کشور مقصد به منظور آشنایی و کسب اطلاعات بیشتر درباره آن جاذبه‌های گردشگری است که این حضور مجازی با بهره مندی از قدرت رسانه های نوین مبتنی بر فن آوری اطلاعات میسر می شود. به شکل سنتی بازدید از یک مکان دیدنی به معنای حضور فیزیکی در آن مکان می باشد اما با ظهور فناوریهای نوین رایانه‌ای و رسانه‌ای و تلفیق آنها با یکدیگر، امکان حضور افراد در یک مکان دیدنی و سیاحتی به صورت مجازی به گونه‌ای فراهم می شود که حس حضور فیزیکی در آن مکان تا بیشترین حد ممکن به بازدید کننده مجازی القا گردد. مهمترین هدف گردشگری مجازی در بعد فناوری نزدیک‌تر نمودن هرچه بیشتر حس حضور مجازی کاربران به حس حضور واقعی در مکانهای توریستی و سیاحتی معرفی شده است و در بعد اقتصادی نیز ترغیب افراد به انجام سفر و حضور فیزیکی در جاذبه های گردشگری شهرها و کشورها می باشد. یکی از بارزترین تجربیات گردشگری مجازی که از جمله ابزارهای موثر در این زمینه است راهکار اطلاع رسانی چند رسانه‌ای تور مجازی می باشد که عبارت است از تصاویر پانوراما و کلیپ‌های ویدئویی 360 درجه که از نقاط مختلف یک جاذبه گردشگری تهیه می شوند و کاربران می توانند با انتخاب موقعیت دلخواه از جاذبه گردشگری معرفی شده، محیط پیرامون خود را به صورت 360 درجه مشاهده نمایند.

از قابلیتهای مهم تورهای مجازی امکان تعامل کاربران می باشد که رسانه های سنتی مانند کلیپهای ویدئویی از آن محروم می باشند. علاوه بر امکان انتخاب موقعیت دلخواه در مکان مورد نظر، امکان نمایش و ارائه انواع اطلاعات دیداری و شنیداری به کاربران در کنار تصاویر و فیلمهای 360 درجه (مانند کلیپهای ویدیویی، گفتار و توضیحات صوتی، اطلاعات متنی، موقعیت جاذبه‌ها بر روی نقشه، گالری تصاویر، پلان بناها، صفحات وب، فایلهای PDF،...) برای اطلاع رسانی بیشتر و مفیدتر به کاربران در تور مجازی میسر می باشد.

علاوه بر تور مجازی، مدلسازی و بازسازی سه بعدی از دیگر ابزارهای گردش مجازی می باشد که در آن یک مکان توریستی و سیاحتی با بهره گیری از تکنیکهای تصویر برداری (مانند اسکن سه بعدی) و پردازش و مدلسازی در نرم افزارهای رایانه ای به صورت سه بعدی بازسازی می شود تا کاربران بتوانند به صورت مجازی در مکان توریستی معرفی شده گردش نموده و از جزئیات مختلف آن به صورت بصری آگاه گردند. تلفیق هر یک از ابزارهای معرفی شده فوق (تور مجازی یا بازسازی سه بعدی) با فناوری واقعیت مجازی که یکی از ابزارهای بهره گیری و مشاهده آن هدستهای واقعیت مجازی است، می تواند تجربه منحصر بفردی را در اختیار کاربران و گردشگران قرار دهد.

از دیگر ابزارهای موجود که در خدمت گردشگری مجازی هستند، می‌توان به راهکارهای تجارت الکترونیک مانند رزرواسیون و خرید خدمات سفر به صورت آنلاین اشاره نمود. ابزارهای مسیریابی آنلاین، بسترهای نشر محتوای دیجیتال (کلیپ، عکس، خاطرات سفر، توصیه ها و امتیازدهی ها و...) مانند وب سایت ها و اپلیکیشن های اشتراک گذاری ویدئو و بررسی و امتیازدهی گردشگران به اماکن گردشگری و خدمات، از جمله دیگر ابزارهای موثر در شکل گیری مفهوم گردشگری مجازی و توسعه گردشگری فیزیکی است. بهره مندی از تجربیات دیگران که با ظهور فضای مجازی به مفهومی گسترده تبدیل شده است از جمله ابزارهای مهم توسعه گردشگری مجازی می باشد. استفاده افراد از تجربیات و توصیه های گردشگرانی که قبلا از مکانهای مورد نظر بازدید کرده اند، به کسب اطلاع بیشتر از جزئیات آن مکان برای بازدید کنندگان جدید کمک می کند و می تواند موجب تحقق اصلی ترین هدف گردشگری مجازی یعنی ترغیب افراد به سفر و حضور فیزیکی در مکانهای سیاحتی در شهرها و کشورهای مختلف گردد

یکی از بهترین رویکردها در کشور ما با دارا بودن هزاران جاذبه شاخص گردشگری تاریخی، طبیعی، فرهنگی، سلامت و جاذبه های مدرن، اقلیمهای متنوع و آب و هوای چهار فصل، تاریخ و تمدن کهن، نیروی انسانی جوان و مستعد و از طرف دیگر در مواجهه با مسائلی همچون نیاز به اشتغال زایی، نیاز به گسترش منابع درآمدی ارزی با توجه مسائلی مانند تحریم، توجه ویژه به توسعه پایدار صنعت گردشگری و بهره مندی از مواهب و امکانات فراهم شده در بستر گردشگری مجازی است. با توجه به نگرش منفی تعدادی از جوامع دنیا به ایران که ناشی از سیاست ایران هراسی سیاستمداران برخی کشورها است، گردشگری مجازی می تواند در تغییر این نگرش و ایجاد رغبت و علاقه برای سفر به ایران در مخاطبان سایر کشورها کمک شایان و قابل توجهی نماید. با ظهور پاندمی کرونا و تاثیرپذیری منفی صنعت جهانی گردشگری از آن، گردشگری مجازی فرصتی ویژه را برای معرفی پتانسیلهای فرهنگی و توریستی کشورها به مردم جهان پدید آورد. با بهره‌مندی از قابلیتهای پلتفرمهای گردشگری مجازی، معرفی دیدنیهای کشورها به مخاطبان در سراسر جهان ادامه یافت و با استقبالی چشمگیر مواجه شد. نمونه آن استقبال بی‌سابقه از تورهای مجازی گردشگری پانومن و ایرانگردی مجازی ما می‌باشد.

ما در مجموعه پانومن، به عنوان یکی از کارگزاران و مجریان پروژه‌های معرفی در زمینه گردشگری مجازی آماده هستیم تا نسبت به هرگونه همکاری موثر با نهادهای مرتبط با صنعت گردشگری کشور و همچنین بخش خصوصی فعال در زمینه گردشگری اقدام نماییم. امید است که با اتخاذ سیاستهای جدی تر در زمینه گردشگری و حمایت از فعالان این عرصه، رسیدن به جایگاه حقیقی ایران در عرصه گردشگری جهانی و اعتلای نام عزیز کشورمان در جهان میسر گردد.